29/10/2014

Jom BELAJAR Bahasa Melayu SARAWAK

Bahasa Melayu Sarawak...

Sebagai rakyat Malaysia yang majmuk, belajar bahasa dari kaum dan masyarakat yang berbeza adalah menjadi satu 'kemestian' yang boleh membawa kepada ikatan yang lebih erat sesama kita.

Kali ini kita akan melihat sedikit sebanyak bahasa yang menjadi bahasa RASMI rakyat Sarawak yang terdiri dari pelbagai kaum yang berbeza.

Kepada mereka mereka (terutamanya guru guru) yang akan posting ke Sarawak bolehlah belajar sedikit sebanyak sebagai persediaan bagi memudahkan komunikasi bila tiba di sana nanti. Tidak kita Iban, bidayuh, Orang ulu, dayak, Melanau Cina, bidayuh dll... Bahasa Melayu Sarawak menjadi bahasa rasmi bagai semua kaum kaum ini...
1. Tedah - Kesian
2. Kepak - Letih
3. Kayokayo - Kehulu kehilir
4. Plente - Bergurau
5. Pozer - Peniru/ Ciplak
6. Gai / Ucak - Poyo
7. Ilek 1 - Rehat
8. Ilek 2 - Sabar
9. Dolok - Dulu
10. Agik - Lagi
11. Nok ya - Yang itu
12. Madah/ Padah - Bagitahu
13. Kinektok - Sekarang
14. Biak - Budak
15. Nembiak kecik - Budak kecil
16. Tukuk - Ketuk
17. Congek - Kuat nangis
18. Jaik - Jahat / Hodoh
19. Sigek - Satu
20. Duak Igek - Dua
21. Tiga igek - Tiga # continue sampai sembilan sahaja
22. Ceridak - pengotor
23. Ngereco - Bercakap dengan banyak atau bising
24. Tebik / Ponek - Kempunan
25. Anang mancalmancal - jangan nakal nakal
26. Jerak - Serik
27. Gago - Sibuk
28. Gula batu - Gulagula
29. Leput - pengsan
30. Layap - Leka
31. Nangga - Tengok
32. Polah- Buat
33. Engkah - Letak
34. Apakah - Macam apa.
35. Aruk - Goreng
36. Ngelepar - Berjalan
37. Lawa - Sombong
38. Perei - Ketawa tak hentihenti 
39. Acap - naik air mcm bnjir. 
40. bedengah - Menunjuknunjuk 
41. sepetar - Hospital
42. Selauk - Seliuh
43. Jeraya - Jalan raya
44. Ari marek - Kelmarin
45. Tukuk - Ketuk
46. Paluk - Pukul
47. Manok- Ayam
48. Pusak - Kucing
49. Asuk - Anjing
50. Gadong - wana hijau
51. Tergelei-gelei - Lu pikirlah sendiri
52. Merinsak - hidup yang susah 
53. Tersimbak - Terangkat
54. Terbelak - Terkangkang
55. Paloi - Bodoh
56. Palat - Tikam belakang ( Backstabbers)
57. Empengo - muka blurr
58. Anak raja - Pelangi
59. Pakei - Pakai
60. Pikei - Fikir
saya = kamek
awak = kitak, dirik (jika nama tidak diketahui)

Masa
tek = sebentar tadi
tadik = tadi
dolok = dulu
kelak = nanti
marek = semalam
isok = esok

Perkataan yang mempunyai akhiran "-ai" akan diganti dengan "-ey" atau "-ei"
kedai = kedey
tupai = tupey
lambai = lambey
dabai = dabey
serai = serey
pakai = pakey

Lain-lain
ya / ok = aok
tak = sik / ndak
jangan = iboh / jangan
tipu = bulak
mahu = maok
tahu = tauk
ganas = gaok
letak = engkah
tengok = tangga
lihat = diat
ambil = ambik
mungkin = kali / barangkali
kalau = mun
memang = nang
air = aek
itu = ya
ini = tok
situ = siya / sia
sini = sitok
sana = sinun / nun

Soalan
mana = ne?
di mana = siney? / di siney?
bagaimana = giney?
macam mana = macam ne? / kedak ne?
kenapa = kenak?
ada apa = pahal?

1. Kamek - Saya
Kitak - Awak

Ayat : Kamek suka ngan kitak ewhh
Maksud : Saya suka dengan awak laa

2. Sidak nya - Mereka

Ayat : Sidak nya udah pergi tek
Maksud : Mereka sudah pergi tadi

3. Nya - Dia

Ayat : Badan nya kurus alu
Maksud : Badan dia kurus sangat.

4. Sia - Itu

Ayat : Sia nya kitak empun buku.
Maksud : Itu dia awak punya buka..

5. Sinun - Sana # Menunjukkan sangat jauh

Ayat - Nya main bola dekat sinun
Maksud : Dia main bola dekat sana

6. Sitok - Sini

Ayat : Mak nyuruh kitak main bola dekat sitok ajak.
Maksud : Mak suruh awak main bola dekat sini sahaja.

7. Ngegeh - Gedik

Ayat : Ngegeh mena ompuan ya ewhh..
Maksud : Gedik betul perempuan tu..

8. Aok - Ya

Ayat - Aok, kamek belum tepon nya gik.
Maksud : Ya, saya belum telefon dia lagi..

9. Sik ada / Sekda - Tidak ada..

Ayat : Sik , bukan kamek nok ngambik barang ya tek..
Maksud : Tak , bukan saya yang ambil barang tu tadi..

10. Iboh - Jangan

Ayat : Iboh kita ngaco nya..
Maksud : Jangan awak kacau dia..

11. Kelakar - Bercakap

Ayat : Kamek mok kelakar ngan kitak kejap sebab kamek bosan..
Maksud : Saya nak bercakap dengan awak sekejap sebab saya bosan.

12. Cali - Lawak

Ayat : Cali mena muka kitak ya..
Maksud : Lawak betul muka awak.

13. Manas - Marah

Ayat : Aieeee , iboh laa manas kelak cepat tua..
Maksud : Laaaaa, jangan laa marah nanti cepat tua..

14. Sine - Mana

Ayat : Sine mok carik alatan sekolah ?
Maksud : Mana nak cari alatan sekolah ?

15. Kacak - Cantik/ Hensem

Ayat : 1. Kacak mena pemandangan dekat sitok..
2. Kacak mena ompuan tadik ya ewhh
Maksud : 1. Cantik betul pemandangan dekat sini..
2. Cantik betul permpuan tadi tu..

16. Dibah - Bawah

Ayat : Pusak ya ada dekat dibah meja..
Maksud : Kucing tu ada dekat bawah meja..

17. Nyaman - Sedap

Ayat : Masakan nok mak kamek masak anang nyaman..
Maksud : masakan yang mak saya masak memang sedap..

18. Tikam - Baling/ Lontar

Ayat : Iboh tikam sampah ya dekat luar penjan..
Maksud : Jangan baling sampah itu dekat luar tingkap.

19. Kenja / Kenjit / Ranggat - Gatal

Ayat : Iboh mok mengenja dekat sitok..
Maksud : Jangan nak menggatal dekat sini..

20. Angol - Pening

Ayat - Angol palak kamek dengan olah kitak
Maksud - Pening kepala saya dengan perangai awak

21. Nerais - Jerit

Ayat - Iboh nerais kuatkuat
Maksud - Jangan jerit kuatkuat

22. Inggar - Geram

Ayat - Inggar sa nyawa kamek
Maksud - Geram rasa hati saya

23. Nginang - Pelihara

Ayat - Kamek nginang pusak
Maksud - Saya pelihara kucing

24. segal / Tegal : Disebabkan. 

Ayat : Segal nak makey hp mahal snggup nak brabis duit gaji bulan tuk.
Maksud : Disebabkan nak pakai hp mahal sanggup nak habiskan duit gaji bulan ni.. 

25. Mutit -Kutip

Ayat : Bagus belajar rajinrajin mun sik kereja mutit sampah
Maksud : Bagus belajar rajinrajin kalau tak kerja kutip sampah

26. Pelanpelan - perlahan
Kajeron - tergesa2, nak cepat tp mcm sik berhati2
emperong - bekas simpan biskut dll brg gik
lang- pintu
empudai - terlalu banyak
menyin-menyin = berkilat-kilat
anakraja = pelangi
emperas = hujan yg masuk ikut tingkap
empusak = tercungap2
empungas = cuci muka dgn air
empawak = labah2 besar
empesut = ikan lumba2
empengo = muka blurr
empak = kunyah
empunok = 1. small prawn 2. keluarga/keturunan
kerak boleng-tok tabik;P
penjan : tingkap.
dibah : bawah
sandit : sandang
kerepei :beg plastik
pal = signboard
jungka : tempat org jemur padi...
jabei : tempat mandi/cuci barang
juruk : air bawah bilik mandi
jungka : tempat org jemur padi...
jabei : tempat mandi/cuci barang
juruk : air bawah bilik mandi
semun / lempam: masuk angin (utk makanan sahaja)
berabi : kudis
bersusei : bercerita
njeren: datang hantu
ngando : lewat bangun tidur
ngerepak : berleter
ngereco : bercakap x tentu arah 
sesah : cuci baju
mongan : perut harsh
run-run : lebat/byk ;P
kemaik/kamah : kotor
majoh : makan/melantak harsh
Bujat = Gambong
Tebobok - terberak
Rungak - sik da gigi
Lesin - hancing/bau air kencing
mansang - datang (pengaruh bahsa Iban skit)
jerak palak jerak ekor - serik
empigit - serangga kecik
empango - (sik ingat apa maksud ya tapi my daddy salu nyebut dolok2 ;P)
merinsak - susah (hidup)
bungas - sulung/ paling tua
bam - gelojoh ;P
tergeley-geley - ;P lu pk la sendiri :lol:
gadong= ijo
kalas = pink
engkodok = ungu
betebak = mandik sungey
empeyak= ceridak hak
monyeng = sik tentu ( mun make up muka lah)
bedok= nikam makey bol tenis kuat kuat kat badan orang
pangkong / tukuk = ketok
engtingal= degil
beser= kemeh tengah malam kat tilam waktu tido
malat= lu pk sendiri
melak= lu pk sendiri
nungo= lu pk sendir
kedehak= kedekut
enceber = tejeler keluar dari tempat sembuyian sesuatu yang di tapok
ngeledin= mun barang lembut di engkah tengah panas nak lurus lalu jadi "ngeledin" 
mukol = pukul
mbekop = bunyi kasut selalunya nak ada tumit ( eg. makei kasut mbekop)
ngancak = melancap
lempak:labah2
ladin - pisau(pisok)
meleweh - air liur meleleh (betul ke sik...:lol:)
mejus - menjuih/bermasam muka
ngereco - dirasuk
meranto- memukat
mutit - kutip
bakok/tuyuk - bodoh sgt
ponek - kempunan
jemperong-bekas menyimpan brg2/makanan@ tupperware :lol:
sekoh-sombong
empeyek-lebih kepada bunyi@suara..cth ayat: ehhh..empeyek nya juak bunyi sorang ko ya...;P
PEREMPAN - frying pan!
Tersimbak : terangkat
Terbelak : terkangkang
itok - teringat sik henti2
mandok/pandok/tunok - bakar
Kelido = senduk nasik (selalunya dari kayu)
engkalan = tempat potong sayur/daging etc
engkalang = tempat nyimpan tapak mangkuk
jerak = serik
empunggas = basuh muka pagi ari
isak:semput
puror = muka terlampau putih sebab bedak
sebot/kapbot = almari
pucat-jenat - pucat lesi
pesit - lastik/jentik
lebur laur/basah renyah - lenjan
Entui - tiba2 terjaga dr tidur
entingai @ entingal - degil
golom- gula -gula (dialek kmk org bahagian kedua)
labek-bibir terjuih
kamah remah- terlalu kotor
enceber - terkeluar, terjuih..
kecik omeng = kecik sgt
bakak - bakul
kenjet/kenja - miang/gatal
enceret - tercirit
kunyap2 = kunyah
engkah = letak - put
engkalak = butter fruit / some kind of pinkish fruit with creamy texture, endemic to Borneo
engkarung = mengkarung, binatang jenis reptilia.
engkelan = tercekik
engkiluk (engkilu') = tak dicuci dgn bersih
engkodok, kodok = ungu - purple (maybe from the color of buah engkudu)
engkolang = pintu
engkuas = lengkuas
engon, ngengon, ngibun = menjaga sesuatu - bearing something
enjalak = nyalaan api yang besar
enjerén = datang hantu, mengamok
enjok, ngenjok = hulurkan
Contohnya;

Kenak = Kenapa
Kenak = Kena
Tangga = Tengok/Lihat
Diat = Lihat/Tengok
Tunggah = Panggil
Padah = Beritahu
Engkah = Letak
Embak = Bawa
Mikik = Baiki
Kepak = Penat
Nekik = Daki\Panjat
Tempek = Tampal,(sama maksud ‘tepek’ bgi longat kelantan)
Lonjong = Panjang
Asuk = Anjing
Pusak = Kucing
Manok = Ayam
…indah = ‘pengguat ayat’ contohnya; pande sakit indah bila urang nyurohnya belaja. maksudnya, sakitlah pula apabila saya menyuruh dia belajar.
Geruk = Leher
Tengok(bukan sebutan tengok=lihat) = lihat dalam-dalam
plente = Bergurau
Pebulak = Penipu
Berolah = Nakal
Sinun = Sana / Situ (nun disinun = nun di sana)
Sitok = Sini (di sitok = di sini)
Tapak = Pinggan
Cangkir = Cawan
Kedak = macam (polah kedak tok juak = buat macam ni juga)
Polah = buat / lakukan
Dibah = Di bawah
Semangka = Tembikai
Gerek = Kekasih (Azura ya gerek Zaid = Azura tu kekasih Zaid)
Pusuk = Ikan Bilis
Lejuk =Jemu
Temu\Nemu = Jumpa
Jeraya\Leboh = Jalanraya
Singkol = Rasa pelik
Belon = Kapal Terbang
Gerek = Teman Lelaki / Wanita
Bergerek = Dating
Can = Teman Istimewa
Lan = Jom
Nerais = Teriak / Jerit
Nyering = Bunyi kuat
Entingal = Degil
Lawa = Sombong
Kacak = Cantik
Ceridak = Tak Terurus
Ngambor = Bersepah
Best regards,

Want your own signature?
Visit MyLiveSignature.com
Yang penat menaip--> Time--->
Comments
0 Comments

No comments:

Post a Comment

Good Comment Will Come With Good Answer

Subscribe to: Post Comments (Atom)